MIECZYSŁAW PALUCH

Mieczysław Paluch urodził się 10 grudnia 1888 roku w Trzemżalu koło Gniezna w
rodzinie chłopskiej. W wieku 10 lat podjął naukę w gimnazjum w Trzemesznie. Udzielał
się w Towarzystwie Tomasza Zana, ucząc młodszych kolegów języka polskiego i historii.
Uczestniczył również w strajku szkolnym, za co został wydalony. Maturę zdał w
Międzyrzeczu w 1909 roku. Studiował w berlińskiej szkole handlowej, ale naukę
przerwało w 1913 roku powołanie do służby wojskowej w 5 Pułku Artylerii Ciężkiej w
Poznaniu. W armii niemieckiej prowadził agitację narodową wśród żołnierzy – Polaków.
Jesienią 1918 roku nie wrócił z urlopu do swej jednostki. Ukrywał się w rodzinnych
stronach i w Kępnie. W listopadzie w poszukiwaniu pracy przyjechał do Poznania i po
namowie kolegi zaangażował się w przygotowania do powstania. Powierzono mu
organizację oddziałów Służby Straży i Bezpieczeństwa. Od pierwszego dnia uczestniczył
w walkach na ulicach Poznania, usiłując skłonić kierownictwo polityczne do ogłoszenia
zbrojnego powstania na terenie całego zaboru. Organizował ochotników do oddziałów
piechoty, artylerii i kawalerii. To na jego rozkaz obsadzono najważniejsze obiekty. Na
drugi dzień Poznań był niemal całkowicie w rękach powstańców. W kilka dni później
Paluch wydał telefoniczne polecenie do konspiratorów w terenie do rozpoczęcia działań
zbrojnych na prowincji. Mianowany szefem sztabu frontu północnego powstania
przyczynił się do utrzymania linii Noteci. Po reorganizacji frontu Dowództwo Główne
powierzyło mu szefostwo sztabu 2 Dywizji Strzelców Wielkopolskich. W lutym 1920 roku
znalazł się na Górnym Śląsku. Został wojskowym komendantem II Powstania Śląskiego,
które zakończyło się zwycięstwem. W 1922 roku Mieczysław Paluch przeszedł do rezerwy
ze względu na stan zdrowia i zamieszkał w Poznaniu, gdzie otworzył prywatne Biuro
Rolniczo-Handlowe. Działał w Związku Towarzystw Powstańców i Wojaków. W 1930
roku został prezesem Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem na Wielkopolskę.

Potem przyjął posadę dyrektora nadzoru państwowego dóbr hrabiego Hochberg-
Pszczyńskiego. Opublikował szereg artykułów dotyczących powstania wielkopolskiego.

Po klęsce wrześniowej 1939 roku przedostał się do Wielkiej Brytanii. Zmarł w obozie
Rothsay, w Szkocji 18 lipca 1942 roku. Był odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V
klasy, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Orderem Odrodzenia Polski IV kl., Złotym
Krzyżem Zasługi, Gwiazdą Śląska. Posiadane odznaczenia niemieckie zwrócił. Zawarł
związek małżeński z Jadwigą Wieczfińską, z którą potem się rozwiódł. Był bezdzietny.
Właśnie wspomnienia żony stały się kanwą do powstania książki, „Niepokorny.
Mieczysław Paluch we wspomnieniach Jadwigi Krauze”, której autorem jest pochodzący z
Odolanowa i związany blisko z naszym regionem Wojciech Namysł. – Aktywny działacz
organizacji patriotycznych, pierwszoplanowy konspirator i żołnierz, oficjalnie
niedostrzegany i pomijany w uznaniu jego zasług, był jednak, niezaprzeczalnie jednym z
głównych przywódców – wręcz sprężyną Powstania Wielkopolskiego. Jego
niestandardowe, a wyjątkowo skuteczne działania najczęściej spotykały się z
niesprawiedliwą oceną i krytyką – mówi o Mieczysławie Paluchu Wojciech Namysł.