Wspomnienia
Stefan Rowiński to jedna z najwybitniejszych postaci w dziejach Ostrowa Wielkopolskiego. Urodził się 10 sierpnia 1875 roku w Mirkowie koło Kępna. Był synem powstańca styczniowego. W 1895 roku rozpoczął naukę w Królewskim Katolickim Gimnazjum Męskim w Ostrowie. Był przewodnikiem polskiej młodzieży w konspiracyjnym samokształceniu. Od roku 1898 był prezesem ostrowskiego Towarzystwa Tomasza Zana. Nawiązał współpracę z Witoldem Leitgeberem, miejscowym księgarzem i wydawcą. Za jego pośrednictwem uczestniczył w przemycie z Krakowa zakazanych w zaborze pruskim polskich druków i gazet. Po dekonspiracji w roku 1900 został aresztowany, a potem wydalony ze szkoły. Mając zamkniętą drogę do szkół wyższych udał się do Krakowa, gdzie uczył się księgarstwa. Podjął też studia jako wolny słuchacz na Akademii Handlowej w Lipsku, gdzie wyuczył się zawodu introligatora.
W 1903 roku ożenił się z Kazimierą Poturalską, wnuczką powstańca listopadowego. Dzięki posagowi żony zakupił pozostawioną przez zmarłego Leitgebera księgarnię, drukarnię i Gazetę Ostrowską – pierwsze polskie pismo w południowej Wielkopolsce. Wokół Rowińskiego zgromadziła się elita kulturalna Ostrowa. Z kolei polscy uczniowie zaopatrywali się u niego w podręczniki i książki potrzebne na tajnych kursach samokształceniowych. W 1904 roku Rowiński powołał Komitet Odczytów Ludowych i Towarzystw Czytelni Ludowych.
W czasie I wojny światowej został aresztowany jako podejrzany o działalność na szkodę Prus. Po kilkumiesięcznym śledztwie wcielono go do armii niemieckiej, ale wkrótce zwolniono go z braku ,,kwalifikacji potrzebnych żołnierzowi niemieckiemu''. We wrześniu 1918 roku wszedł do tajnego Komitetu Obywatelskiego i desygnowany na przyszłego polskiego burmistrza.
10 listopada 1918 roku był inicjatorem i autorem rezolucji, że ,,miasto i powiat Ostrów są polskim terytorium należącym do przyszłego wolnego Państwa Polskiego’’. 1 stycznia 1919 roku został pierwszym polskim burmistrzem. Funkcje tę pełnił przez 15 miesięcy. Największym jego sukcesem jako burmistrza była lokalizacja w Ostrowie Fabryki Wagon. W latach 1922-38 był radnym, przewodnicząc klubowi narodowo – demokratycznemu.
W latach 30. był przewodniczącym Komitetu Rodzicielskiego Gimnazjum i prezesem ostrowskiego PCK. Przez długie lata, od schyłku XIX wieku, zbierał eksponaty do Muzeum Regionalnego Miasta Ostrowa. Niestety, w czasie wojny wszystko zaginęło. Na początku okupacji znalazł się na liście osób przewidzianych do rozstrzelania, ale staraniem ostrowskich Niemców został z niej wykreślony.
6 marca 1940 roku został jednak wysiedlony z mieszkania. Dom i przedsiębiorstwo przejęła NSDAP. Mimo grożącego niebezpieczeństwa zaangażował się w działalność konspiracyjną przyjmując pseudonim ,,Eryk’’. Był współtwórcą organizacji ,,Ojczyzna – Omega’’. Współtworzył polską armię podziemną, a w latach 1942-43 był Delegatem Okręgowym Rządu na Wielkopolskę. Jesienią 1943 roku zapadł na zdrowiu. 12 października został zwolniony z funkcji delegata. Zmarł 27 listopada w Ostrowie. Pochowany został na cmentarzu przy ulicy Limanowskiego. Jego imię nosi jeden z ostrowskich placów, biblioteka i bursa.
Skomentuj ten wpis jako pierwszy!
Dołącz do dyskusji
Dodaj swój komentarz