DODAJ MATERIAŁ
dodaj wideo, zdjęcie, tekst
Wspomnienia
Andrzej Wojtkowski był historykiem i posłem na Sejm. Urodził się 20 listopada 1891 roku we wsi Jeziory, w powiecie ostrowskim. Pochodził z rodziny rolniczej. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Przygodziczkach. W 1912 roku zdał egzaminy dojrzałości w Królewskim Gimnazjum Męskim w Ostrowie. W okresie nauki mieszkał w Konwikcie Arcybiskupim. W latach 1912-1914 studiował na uniwersytecie w Berlinie filologię klasyczną, historię literatury polskiej i rosyjskiej oraz historię. Podczas studiów w tajnym Związku Młodzieży Polskiej ZET. Przez rok przewodniczył samokształceniowej ekspozyturze Związku, zwanej Grupą Narodową. W czasie I wojny światowej został wcielony do armii niemieckiej. Po jej zakończeniu wrócił w rodzinne strony i od stycznia 1919 roku walczył w Powstaniu Wielkopolskim. Brał również udział jako ochotnik w wojnie polsko – bolszewickiej. Od sierpnia 1919 roku pracował w Wydziale Archiwów Państwowych w Warszawie, a rok później został przeniesiony do Archiwum Państwowego w Poznaniu, gdzie pracował przez trzy lata. Na Uniwersytecie Poznańskim dokończył przerwane z powodu wojny studia historyczne i w 1921 roku otrzymał tytuł doktora filozofii. Był współinicjatorem powstania w Poznaniu Towarzystwa Miłośników Historii Ziem Zachodnich. Był jednym z członków-założycieli Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania. Po odejściu z pracy w archiwum wykładał na Uniwersytecie Ludowym w Dalkach. Od 1926 roku był zastępcą, a od 1928 roku dyrektorem Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu. Pełnił tę funkcję do wybuchu II wojny światowej. Był członkiem kolegium redakcyjnego Kroniki Miasta Poznania. Habilitował się w 1930 roku z zakresu historii ziem zachodnich. Do 1939 roku wykładał jako docent na Uniwersytecie Poznańskim. W pierwszych tygodniach okupacji został wraz z rodziną wysiedlony na Kielecczyznę. Pracował tam jako urzędnik folwarczny i prowadził tajne nauczanie młodzieży gimnazjalnej. W końcu 1944 roku przeniósł się do Lublina i objął profesurę na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim wykładając historię nowożytną. Od 1945 roku kierował tam Katedrą Historii Kultury Polskiej, a w latach 1947-1948 był dziekanem Wydziału Nauk Humanistycznych. Przez pięć lat był dyrektorem Biblioteki Uniwersyteckiej. Liczba jego prac naukowych przekroczyła liczbę pół tysiąca. W latach 1952-1956 zasiadał w Sejmie jako poseł z okręgu lubelskiego. Przeszedł w stan spoczynku w 1962 roku. Od 1923 roku był żonaty z Filonią Stanisz, a po jej śmierci w 1970 roku poślubił Marię Jasińską. Zmarł 7 czerwca 1975 roku w Lublinie i tam został pochowany. Jest patronem nagrody przyznawanej bibliotekarzom województwa wielkopolskiego za wybitne osiągnięcia w pracy zawodowej oraz za dorobek naukowy w dziedzinie bibliotekarstwa i bibliotekoznawstwa.
sobota, 26 stycznia, 2019
Profesor Andrzej Wojtkowski (1891-1975) w 1930 r. zajął się problematyką polskiego patronatu pruskich fortyfikacji zewnętrznego pierścienia Poznania. Sprawa została zarchiwizowana w Dziale Zbiorów Specjalnych Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 3959 [Przemianowanie fortów poznańskich – podteczka do podteczki papierów osobistych]. Sprawa nie była nagłaśniana medialnie, choć Komisja cywilno-wojskowa zajmująca się fortami pochodziła z Poznania. Powstała ona rozkazem z dnia 24 grudnia 1930 r. generała dywizji Kazimierza Dzierżanowskiego (dowódca VII Dowództwa Oddziału Korpusu -VII DOK). Ów generał Dzierżanowski, podobnie jak generał broni Kazimierz Sosnkowski (1885-1969) i generał brygady Stanisław Taczak (1874-1960) zostali żyjącymi patronami poznańskich fortów (nigdy później nie chcieli się przyznać do takiej ciekawostki historycznej). W tamtym okresie historii był to skandal, gdy obiekty forteczne były zamieszkałe przez osoby bezdomne. Członkami owej dziwnej Komisji byli: podpułkownik Teodor Tobik, podpułkownik Jan Słuszkiewicz (1876-1957) z ul. Kasztelańskiej, pochowany w Poznaniu-Junikowo, major-pilot Aleksander Łaguna (1894-1934) z Warszawy (pochowany na Powązkach), kapitan Tadeusz Wiktor Fenrych (1882-1942) – adiutant generała Kazimierza Grudzielskiego (1856-1921) – patrona Fortu VIII, kapitan Rafał Matuszewski (1900-1965) – zamieszkały ostatecznie w Argentynie. Z osób cywilnych członkami Komisji oprócz Andrzeja Wojtkowskiego byli: mierniczy miejski inż. Ignacy Kaczmarek [1888-1975] (opisywał Fort VII Floriana Dąbrowskiego w „Kronice Miasta Poznania”) i dr historii, wiceprezydent miasta Poznania Zygmunt Zaleski. Komisja cywilno-wojskowa miała problematykę z ustaleniem imion kilku patronów poznańskich fortyfikacji. Ich biogramy dopisywał Andrzej Wojtkowski, choć z wieloma błędami (na przykład nie wiedział kiedy umarł generał Edmund Taczanowski – patron Fortu IX). Prasa cywilna odnotowała sprawę polskiego patronatu fortów zewnętrznego pierścienia Poznania w poznańskim „Orędowniku” dnia 24.XII.1937 r. kiedy to panie miłosierdzia podzieliły się opłatkiem z bezdomnymi w „Warowni II Regimentarza Kraszewskiego” na poznańskim Żegrzu. Po II wojnie światowej poznańskie forty istniały tylko na radzieckich mapach wojskowych, czy Zakładów Opieki Zdrowotnej (ZOZ-y) – przewidziane były jako szpitale w nadchodzącej III wojnie światowej i to w dodatku atomowej. Świat cywilny w „komunie” nie musiał wiedzieć o poznańskich fortach, które stały się magazynami firm państwowych. Do tego reminiscencje II wojny światowej również mocno zakorzeniły się wśród Polaków, a także Poznaniaków. Pamiętajmy, że po II wojnie światowej Andrzej Wojtkowski nie mógł powrócić już do Poznania. I co jeszcze jest tutaj ciekawe: w 1934 r. ppłk. Jan Słuszkiewicz i kpt. Tadeusz Fenrych chcieli być kandydatami na stanowisko prezydenta Gniezna (z Gnieznem do 1926 r. związany był prof. Andrzej Wojktowski). Natomiast od września do grudnia 1938 powstała w Poznaniu dziwna Komisja dowódców Powstania Wielkopolskiego, w której działał kapitan Tadeusz Fenrych, opisana w „Powstańcu Wielkopolskim”.