W ciągu niespełna trzech lat Samorząd Województwa Wielkopolskiego przeznaczył z budżetu na walkę z marnowaniem żywności trzy miliony złotych. Tym samym jako pierwszy samorząd w Polsce uruchomił narzędzia, które ratują żywność przed zmarnowaniem i co najważniejsze skutecznie edukują.

16 października obchodzony jest Światowy Dzień Żywności. Z tej okazji Federacja Polskich Banków Żywności opublikowała raport „Nie Marnuj Jedzenia 2023″  w ramach Programu Racjonalizacji i Ograniczenia Marnotrawstwa Żywności (PROM). Wynika z niego, że w Polsce marnuje się 4,8 mln ton żywności w skali roku, przy czym za 60 proc. wyrzucanego jedzenia odpowiadają konsumenci. Około 10 proc. zmarnowanej żywności przypada na mieszkańców Wielkopolski, co w przeliczeniu daje około 500 tysięcy ton rocznie.

Wychodząc naprzeciw problemowi Samorząd Województwa Wielkopolskiego wprowadził w życie „Program ograniczania marnotrawstwa i strat żywności w Wielkopolsce na lata 2021-2025”.

– Uruchomiliśmy konkursy dotacyjne, zarówno dla gmin, jak i organizacji pozarządowych. Od trzech lat wspieramy transport i magazynowanie żywności zagrożonej zmarnowaniem, powstawanie jadłodzielni, zakup małych mobilnych kuchni warsztatowych oraz uruchamianie ośrodków ograniczania marnotrawstwa żywności i pomocy żywnościowej – mówi Krzysztof Grabowski, Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego.

Trzy miliony wsparcia

Dotychczas z budżetu Województwa Wielkopolskiego na walkę z ograniczeniem marnowania żywności przeznaczono 3 miliony złotych. Jednym z pierwszych działań podjętych w ramach Programu jest dofinansowanie do kosztów transportu i magazynowania żywności pozyskiwanej ze sklepów i przekazywanej osobom potrzebującym. Pomysł ten cieszy się dużym zainteresowaniem szczególnie wśród banków żywności z Wielkopolski oraz organizacji pomocowych zajmujących się ratowaniem żywności zagrożonej zmarnowaniem.

„Wielkopolskie Jadłodzielnie” to konkurs kierowany do gmin oraz organizacji pozarządowych. Jadłodzielnia, to kontener z lodówką i regałem, do którego wkładamy żywność nadającą się do spożycia, której sami nie jesteśmy w stanie zjeść. Dzięki temu zamiast wyrzucać, dzielimy się nią z innymi. Dotychczas na terenie Wielkopolski powstało 28 takich  jadłodzielni umożliwiających dzielenie się żywnością.

Z dotacji na zakup Małej Mobilnej Kuchni Warsztatowej mogą z kolei skorzystać organizacje pozarządowe. Dzięki mobilnym urządzeniom kuchennym możliwe jest zorganizowanie pokazów lub warsztatów kulinarnych.

– Konkurs ten cieszy się dużym zainteresowaniem szczególnie wśród kół gospodyń wiejskich. Dzięki wsparciu Samorządu Województwa Wielkopolskiego w naszym regionie zakupionych zostało 28 małych mobilnych kuchni warsztatowych, które służą lokalnym społecznościom jako narzędzie wspierające walkę z marnowaniem żywności – mówi Krzysztof Grabowski, Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego.

Mała mobilna kuchnia warsztatowa to kompaktowych rozmiarów wózek z podstawowym sprzętem kuchennym, dobieranym według potrzeb i przeznaczenia. Mobilny charakter sprawia, że pokazy kulinarne organizowane przy okazji wydarzeń plenerowych mogą trafić do większej liczby odbiorców. Co ważne, oprócz części edukacyjnej pokazów jest też część degustacyjna, która w dosadny sposób przekonuje, że potrawy z resztek są nie tylko pełnowartościowe, ale przede wszystkim smaczne.

W ramach Programu na terenie Wielkopolski stworzone zostały „Ośrodki Ograniczania Marnotrawstwa Żywności i Pomocy Żywnościowej” w subregionach: poznańskim, konińskim, kaliskim i pilskim. Ich rolą jest organizowanie działań edukacyjnych i informacyjnych zapobiegających marnowaniu żywności, poprzez organizację m.in. szkoleń, warsztatów, pokazów kulinarnych, pogadanek oraz zbiórek żywności. Do współpracy w ramach funkcjonowania ośrodków zapraszani są wolontariusze oraz lokalne organizacje pozarządowe, jak PKPS, PCK czy Caritas. Kwota wsparcia, jaką rocznie przeznacza się na funkcjonowanie ośrodków wynosi 300 tysięcy złotych.

Po pierwsze edukacja

Istotnym  argumentem w walce z marnotrawstwem żywności jest edukacja. Od trzech lat podczas targów „Smaki Regionów” w Poznaniu dla uczniów z wielkopolskich szkół o profilu gastronomicznym organizowane są pokazy kulinarne z wykorzystaniem produktów zagrożonych marnotrawstwem. Dwie poprzednie edycje odbyły się z udziałem znanych kucharzy: Łukasza Konika i Kurta Schellera. W tym roku gościem specjalnym wydarzenia był szef kuchni Laurentiu Zediu, znany z licznych występów telewizyjnych jako Chef Lorek. Spotkania z kucharzami i możliwość uczestniczenia we wspólnym gotowaniu cieszą się ogromną popularnością.

– W pokazach każdego roku uczestniczy około sześciuset uczniów, którym Samorząd Województwa Wielkopolskiego zapewnia bezpłatny transport z różnych części regionu– mówi Krzysztof  Grabowski, Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego.

Po drugie współpraca

W edukacji aktywnie uczestniczą banki żywności, które od kilkunastu lat współpracują z  Samorządem Województwa Wielkopolskiego, realizując zadania strategii województwa na rzecz niemarnowania żywności. Są to: Wielkopolski Bank Żywności w Poznaniu, Bank Żywności w Koninie oraz Pilski Bank Żywności. Instytucje te nie tylko korzystają z dotacji, ale także wspierają swoim doświadczeniem w zakresie ratowania żywności. W ramach współpracy prowadzone są pokazy kulinarne, instruktaże i warsztaty z niemarnowania żywności skierowane dla dzieci, młodzieży i seniorów. W tym roku po raz pierwszy banki żywności miały okazję zaprezentować się szerszej publiczności podczas targów „Smaki Regionów”, gdzie zorganizowana została Bitwa Małych Mobilnych Kuchni Warsztatowych. Tematem przewodnim pokazów kulinarnych było przygotowanie obiadu z resztek produktów, które znaleźć można w każdym gospodarstwie domowym. Atrakcyjna forma przekazu oraz możliwość degustacji jak zawsze cieszyły się dużym zainteresowaniem wśród zwiedzających. Podobny charakter mają spotkania organizowane dla słuchaczy, sympatyków i członków Uniwersytetów Trzeciego Wieku działających na terenie Wielkopolski. Najważniejsze jednak, aby po powrocie do domów wdrażać w życie nowe pomysły na skuteczne zagospodarowanie niewykorzystanej żywności.