Wielkopolska ratuje żywność!

Cztery miliony złotych Samorząd Województwa Wielkopolskiego przeznaczył na walkę z marnowaniem żywności. I to nie koniec, bowiem w planach są kolejne działania ratujące żywność przed zmarnowaniem, które nie tylko promują, ale przede wszystkim uczą i zachęcają do wprowadzania w życie pozytywnych nawyków „zero waste”.

W Polsce każdego roku marnuje się blisko 5 mln ton żywności. Zatrważające dane opublikowane w raporcie pod nazwą „Nie Marnuj Jedzenia 2023″ w ramach Programu Racjonalizacji i Ograniczenia Marnotrawstwa Żywności (PROM) potwierdzają, że za 60 proc. wyrzucanych produktów spożywczych odpowiadają konsumenci. W samej Wielkopolsce rocznie wyrzuca się około 500 tysięcy ton żywności. Jak temu zaradzić?

– Samorząd Województwa Wielkopolskiego jest pionierem wśród wszystkich samorządów w Polsce, bowiem wprowadził w życie „Program ograniczania marnotrawstwa i strat żywności w Wielkopolsce na lata 2021-2025” – mówi Krzysztof Grabowski, Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego. – Dzięki niemu uruchomione zostały konkursy dotacyjne, dla gmin i organizacji pozarządowych, za pomocą których wspieramy transport i magazynowanie żywności zagrożonej zmarnowaniem, przyczyniamy się do powstawania jadłodzielni, zakupu małych mobilnych kuchni warsztatowych oraz działają ośrodki ograniczania marnotrawstwa żywności i pomocy żywnościowej.

 „Zero waste” smaczne jest

Flagowym działaniem, które cieszy się bardzo dużą popularnością wśród organizacji pozarządowych jest konkurs dotacyjny na zakup małej mobilnej kuchni warsztatowej.

– Z naszej oferty najczęściej korzystają koła gospodyń wiejskich, które oprócz zakupu niezbędnego sprzętu do gotowania zobligowane są w ramach dotacji zorganizować warsztaty dotyczące niemarnowania żywości – mówi Krzysztof Grabowski, Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego. – Dotychczas zakupionych zostało 94 małych mobilnych kuchni warsztatowych, które służą lokalnym społecznościom jako narzędzie wspierające walkę z marnowaniem żywności.

Jak wygląda mała mobilna kuchnia warsztatowa? To kompaktowych rozmiarów wózek z podstawowym sprzętem kuchennym, kompletowanym według potrzeb i przeznaczenia. Mobilny charakter urządzenia sprawia, że pokazy kulinarne organizowane przy okazji wydarzeń plenerowych trafiają  do szerokiej rzeszy odbiorców – bez względu na wiek. Co istotne, warsztaty z gotowania „zero waste” to nie tylko szeroki aspekt edukacyjny, ale przede wszystkim możliwość degustacji, dzięki której od razu można się przekonać, że potrawy z resztek są nie tylko pełnowartościowe, ale przede wszystkim smaczne.

Dzielmy się jedzeniem

W walkę z marnowaniem żywności mogą włączyć się samorządy gminne, aplikując o dotację w konkursie „Wielkopolskie Jadłodzielnie”. Po otrzymaniu wsparcia z budżetu Województwa Wielkopolskiego możliwy jest zakup kontenera z lodówką i regałem, w których umieszczana jest żywność nadająca się do spożycia. Do jadłodzielni zazwyczaj trafiają posiłki, które zostają w gospodarstwach domowych, ale również produkty ze sklepów, hurtowni i restauracji.  Dzięki temu zamiast wyrzucać żywność do kosza, można podzielić się nią z innymi. Dotychczas na terenie Wielkopolski powstało 29 jadłodzielni umożliwiających dzielenie się żywnością.

Z relacji gmin, które skorzystały ze wsparcia Samorządu Województwa Wielkopolskiego wynika, że wśród społeczeństwa jest potrzeba dzielenia się, szczególnie  w okresach świątecznych.

Wsparcie instytucji pomocowych

Jednym z pierwszych działań podjętych w ramach „Programu ograniczania marnotrawstwa i strat żywności w Wielkopolsce na lata 2021-2025” jest dofinansowanie kosztów transportu i magazynowania żywności pozyskiwanej ze sklepów i przekazywanej osobom potrzebującym. Ze wsparcia tego najczęściej korzystają banki żywności z Wielkopolski oraz organizacje pomocowe zajmujące się ratowaniem żywności zagrożonej zmarnowaniem. Żywność odbierana jest ze sklepów wielkopowierzchniowych i dostarczana lokalnym organizacjom, które przekazują ją osobom potrzebującym, znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej.

Dodatkowo banki żywności organizują „Ośrodki Ograniczania Marnotrawstwa Żywności i Pomocy Żywnościowej” w subregionach: poznańskim, konińskim, kaliskim, leszczyńskim i pilskim. Ich rolą jest lokalne inicjowanie działań edukacyjnych i informacyjnych zapobiegających marnowaniu żywności, poprzez organizację m.in. szkoleń, warsztatów, pokazów kulinarnych, pogadanek oraz zbiórek żywności. Do współpracy w ramach funkcjonowania ośrodków zapraszani są wolontariusze oraz lokalne organizacje pozarządowe. Dzięki temu wzrasta świadomość społeczna na temat niemarnowania żywności i życia w myśl idei „zero waste”.

Skutecznie edukujemy

Bez wątpienia skutecznym narzędziem w walce z marnotrawstwem żywności jest szeroko rozumiana edukacja. Od czterech lat na targi „Smaki Regionów” w Poznaniu zapraszani są uczniowie z wielkopolskich szkół o profilu gastronomicznym, dla których organizowane są pokazy kulinarne z wykorzystaniem produktów zagrożonych marnotrawstwem. Każda dotychczasowa edycja odbywała się z udziałem znanych szefów kuchni: Łukasza Konika, Kurta Schellera czy Laurentiu Zediu – „Lorka”. Pokazy cieszą się dużym zainteresowaniem wśród młodzieży, która chętnie włącza się do udziału w gotowaniu i pomaga
w przygotowywaniu posiłków.

– W tym roku padł rekord, bowiem w pokazach prowadzonych przez masterchefa Lorka łącznie uczestniczyło 780 uczniów z całej Wielkopolski! W ciągu czterech lat w pokazach kulinarnych udział wzięło ponad 2,5 tysiąca uczniów, którym Samorząd Województwa Wielkopolskiego zapewnił bezpłatny transport z różnych części regionu – mówi Krzysztof  Grabowski, Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego.

W roli edukatorów doskonale spisują się również banki żywności, które od wielu lat współpracują z  Samorządem Województwa Wielkopolskiego, realizując zadania strategii województwa na rzecz niemarnowania żywności. Instytucje te nie tylko korzystają z dotacji, ale także wspierają swoim doświadczeniem w zakresie ratowania żywności. W ramach współpracy prowadzone są pokazy kulinarne, instruktaże i warsztaty z niemarnowania żywności skierowane dla wszystkich grup wiekowych. W tym roku po raz drugi banki żywności uczestniczyły w Bitwie Małych Mobilnych Kuchni Warsztatowych, która zorganizowana została podczas targów „Smaki Regionów” w Poznaniu. Tematem przewodnim pokazów było przygotowanie posiłków z czterech najczęściej wyrzucanych produktów: chleba, warzyw, nabiału i wędlin. Podobny edukacyjny charakter mają pokazy kulinarne prezentowane podczas wydarzeń plenerowych, jak „Piknik na Fest”, czy dożynki wojewódzkie. Pozytywnym odbiorem cieszą się również liczne spotkania pokazowe organizowane dla słuchaczy i członków Uniwersytetów Trzeciego Wieku działających na terenie Wielkopolski.