DODAJ MATERIAŁ
dodaj wideo, zdjęcie, tekst
Ten artykuł jest wyświetlany w trybie archiwalnym, co może skutkować nieprawidłowym wyświetlaniem niektórych elementów.
Dokładnie 3 maja 2022 roku mija 231 lat od uchwalenia Konstytucji 3 Maja – pierwszej w Polsce i drugiej na świecie (po Stanach Zjednoczonych) ustawy zasadniczej, a więc nowoczesnego katalogu praw i obowiązków dla obywateli Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Pierwsza polska Konstytucja miała rzesze przeciwników, ale przy sprawnych zabiegach rządzących z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim na czele zdołano zebrać większość i przegłosować jej wprowadzenie. Dokonał tego Sejm Czteroletni (1788-1792). Choć miała uchronić I Rzeczpospolitą przed upadkiem i zmienić jej oblicze, na niewiele się to zdało, ponieważ dwa lata później doszło do drugiego rozbioru Polski (pierwszy miał miejsce w 1772 roku), w którym wzięły udział dwa kraje: Prusy i Rosja, a w 1795 roku – do trzeciego (Prusy, Rosja i Austria).
Jak napisał w książce „Boże igrzysko: historia Polski” brytyjski historyk Norman Davies, „Rzeczpospolita została unicestwiona nie z powodu anarchii wewnętrznej, została unicestwiona dlatego, że wielokrotnie próbowała się reformować”.
Mocarstwa otaczające z trzech stron Rzeczpospolitą Obojga Narodów, nie były w stanie pogodzić się, że pośrodku nich leży kraj, który chce sam stanowić o własnym bycie. A reformatorów w ówczesnej Polsce nie brakowało począwszy od inicjatywy, jaką była konfederacja barska przez dwór królewski gotowy do głębokiej modernizacji funkcjonowania I RP. Opór wrogo nastawionych mocarstw był jednak na tyle silny, że stopniowo osłabiana I Rzeczpospolita zniknęła ostatecznie ze światowych i europejskich map cztery lata po uchwaleniu Konstytucji 3 Maja i nie wróciła na nie przez kolejne 123.
Choć w sercach, wspomnieniach i ambicjach następnych pokoleń Polaków nigdy nie przestała istnieć, a próba przywrócenia jej kilkukrotnie była pretekstem do podjęcia walk z zaborcami. Największymi zrywami niepodległościowymi w XIX wieku były dwa przegrane powstania: listopadowe (1830) i styczniowe (1863). Dopiero wybuch I wojny światowej w 1914 roku i zabiegi „Ojców Niepodległości” (Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderewski, Wincenty Witos, Wojciech Korfanty, Ignacy Daszyński) przyczyniły się do wskrzeszenia ich ojczyzny i utworzenia II Rzeczypospolitej.
Egzemplarz Konstytucji 3 Maja wydany w roku jej uchwalenia, a więc w 1791, można obejrzeć w wersji elektronicznej w polskiej bibliotece cyfrowej Polona.
wtorek, 3 maja, 2022
Dlaczego autor nie pisze kto był przeciwny uchwalonej konstytucji. Autorze napisać coś o Targowicy, kogo Papież prosił o pomoc by obalić konstytucję. Wreszcie czego dokonał Tadeusz Kościuszko.