Jarocin. Odkryli tablicę z 1924 r. z nazwiskami powstańców

Na zlecenie Gminy Jarocin prace przy pomniku prowadzi Studio Artystyczno-Konserwatorskie Leonardy Okoń z Bydgoszczy. – W ubiegłym roku złożyliśmy wniosek do Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego o dotację na remont pomnika. W maju br. otrzymaliśmy wiadomość, że środki zostały nam przyznane – wyjaśnia Katarzyna Lewkuń-Kałużna z Wydziału Kultury Urzędu Miejskiego w Jarocinie. Na początku września rozpoczął się remont, w ramach którego zostaną wykonane  prace konserwatorskie obelisku, jego ogrodzenia i tablic. Nasadzona zostanie też nowa niska  zieleń, która nie będzie przysłaniała pomnika. – Kilka tygodni temu z panią konserwator porównywaliśmy pomnik w obecnym kształcenie z jego wyglądem ze zdjęć archiwalnych z okresu międzywojennego. Już wtedy ciekawość pani konserwator wzbudzała obetonowana dolna część obelisku, na której  w 1948 r. zamontowano nową tablicę z nazwiskami pochowanych w tym miejscu powstańców – mówi Robert Kaźmierczak, zastępca burmistrza Jarocina.

W monografii „Dzieje Jarocina” Eugeniusz Czarny napisał, że tablica przetrwała wojnę.  Ks. proboszcz Ignacy Niedźwiedziński tłumaczył Niemcom, że w tym miejscu są pochowani nie tylko powstańcy wielkopolscy, ale i żołnierze niemieccy. Jeden z powstańców nazywał się bowiem Bernau. Później jednak wielokrotnie w różnych publikacjach pojawiała się informacja, że tablica została uszkodzona lub zniszczona przez Niemców. „W czasie okupacji 1939-1945 pomnik nie został zniszczony, uszkodzono tablicę z czarnego marmuru” – podawał Jan Jajor w książce „Miejsca pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 na Ziemi Jarocińskiej”, cytując kartę ewidencji miejsca pamięci. – Takie dane do dziś są na stronie internetowej www.jarocin.pl, gdyż powieliliśmy kiedyś jedną z wersji. Teraz musimy to zmienić, bo kilka dni temu okazało się, że pod obetonowanym elementem obelisku, pod białą tablicą z czarnymi literami została odkryta tablica z 1924 r. Wykonano ją z granitu określonego przez panią konserwator jako zielony labrador. Zdaniem konserwatorów, to stworzyło idealną sytuację do  odtworzenia i przywrócenia pierwotnego wyglądu pomnika – mówi Robert Kaźmierczak. Prace będą zakończone w październiku.

Pomnik został postawiony w 1924 r. z inicjatywy Towarzystwa Powstańców w Jarocinie. Zaprojektował go budowniczy powiatowy Leon Adamski, tak go opisując na łamach „Gazety Jarocińskiej” z 1924 r.: „mur z polnego granitu łamanego okalać ma mogiłę, naroża upiększone będą wspornikami, boki portalami, na tylnej ścianie ma stanąć obelisk  na trzy metry wysoki z tablicą pamiątkową”. Napis na tablicy zaczyna się cytatem z Ewangelii wg św. Jana: „Nikt nie ma większej miłości od tej, gdy ktoś życie swoje oddaje za przyjaciół swoich”. W cytacie popełniono błąd, pisząc łącznie „niema”, który został powielony także na tablicy zamontowanej w 1948 r. Następnie jest informacja „Tu spoczywają bohaterowie polegli za wolność naszą w r. 1919 ś. p. Malinowski Stefan, Florczyk Tomasz, Różewicz Franciszek, Bernau Kaźmierz, Napierkowski Stanisław, Korzeniewski Tomasz”. Pomnik odsłonięto 21 grudnia 1924 r.

Po II wojnie światowej obelisk został odnowiony i odsłonięty z inicjatywy Komitetu Odbudowy Pomnika. Uroczystość miała miejsce 24 października 1948 r. To wtedy została obmurowana dolna część obelisku i na niej zamontowano nową, wykonaną z białego marmuru płytę, która przysłoniła pierwotną z 1924 r.