Adam Bodnar o powrocie do demokratycznych standardów, czyli o co pytali mieszkańcy?

Rozpoczęło się od rozmowy o Konstytucji RP i przestrzegania międzynarodowych standardów prawa, a skończyło się na pytaniach mieszkańców m.in. o zmiany przepisów, które zamknęłyby drogę do nadużyć oraz pytań o proces przywrócenia w Polsce rządów prawa. Takie wątki zostały poruszone podczas spotkania z prof. Adamem Bodnarem, byłym Rzecznikiem Praw Obywatelskich, a obecnie dziekanem Wydziału Prawa na Uniwersytecie SWPS w Warszawie, które odbyło się w piątek w „n klubie”.

Jedna z mieszkanek zapytała, jak należałoby przeprowadzić zmiany w prawie, aby – jak to ujęła – „posprzątać bałagan”, który – jej zdaniem – wprowadziła koalicja rządząca w kontekście m.in. sporów prawnych z Unią Europejską i niepublikowania wyroków Trybunału Konstytucyjnego. – Liczę na zwyczajną aktywność prokuratury. Może niekoniecznie aktywność, która będzie się odnosiła do różnych aktów przekroczenia uprawnień. Weźmy temat reasumpcji głosowania. Już teraz pojawiły się wątpliwości, czy dałoby się przeprowadzić taką sprawę z punktu widzenia nadużycia władzy. Myślę, że znacznie łatwiej będzie doprowadzić do odpowiedzialności z powodu różnych przewinień finansowych i różnych sytuacji nadużywania władzy w kontekście korzystania ze środków publicznych – powiedział Adam Bodnar.

Prawnik podał też przykład, odnoszący się do działań Prawa i Sprawiedliwości: – Moim zdaniem prawdopodobnie łatwiej będzie pociągnąć do odpowiedzialności premiera z tytułu polecenia zorganizowania wyborów prezydenckich bez podstawy prawnej, niż byłą premier Beatę Szydło z powodu nieopublikowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Tak podejrzewam.

Jego zdaniem, wiele będzie zależeć od tego, kto w przyszłej kadencji parlamentu zostanie Prokuratorem Generalnym i jak będzie wyglądać struktura prokuratorska. Jak wyliczył, w tej chwili w Polsce jest 6 tysięcy prokuratorów. – Nie wszyscy mogą być chętni i zdecydowani do zmian, bo mogą myśleć w takich kategoriach: „Ok, zmieniła się władza, ale kto nam da gwarancję, że za chwilę nie zmieni się znowu?” Proszę zauważyć, że prokuratorzy, którzy są w Lex Super Omnia, czyli ci najbardziej zdeterminowani i odważni, których niezwykle szanuję, stanowią około 4-5 procent całej kadry prokuratorskiej – wyliczył prof. Bodnar. – To może być trochę zbyt mało, żeby pociągnąć prokuraturę na poziomie takich właśnie pryncypialności i przywiązania do standardów – dodał.

Jak podkreślił, jest pełen obaw, ale jednocześnie zasugerował, że kolejna władza nie powinna przyjąć strategii rewanżyzmu i odwetu, tylko skupić się na bardzo konkretnym prowadzeniu poszczególnych postępowań. – Myślę, że jednym z dodatkowych elementów powinny być komisje śledcze, ponieważ będzie co najmniej kilka tematów do powołania ich – zaznaczył prawnik.

Odniósł się także do słów Grzegorz Schetyny, byłego szefa Platformy Obywatelskiej, który – cytując go z pamięci – powiedział: „Jak wygramy wybory, to za pomocą jednej ustawy przywrócimy praworządność”. – To będzie wielki wysiłek, co więcej, dotyczący poszczególnych dziedzin funkcjonowania różnych instytucji. Nie chodzi o przywracanie stanu poprzedniego, ale na przykład jeżeli chodzi o media publiczne, to trzeba je po prostu je naprawić. Trzeba, moim zdaniem, wręcz oddać je społeczeństwu – kontynuował odpowiedź na pytania z widowni liczącej kilkadziesiąt osób.

Również w tym kontekście podał przykładowe rozwiązanie problemu z upolitycznieniem mediów publicznych, które przez niektórych parlamentarzystów są traktowane jako – jak to określił – „polityczne łupy”. – Mógłby zadziałać w tym przypadku i w przypadku spółek skarbu państwa mechanizm, który zaproponował kiedyś Jan Krzysztof Bielecki. Mogłyby to być mechanizmy obsadzania zarządów czy rad nadzorczych spółek, które wpadają bardziej w ręce rektorów uniwersytetów, ciał, które dawałyby poczucie, że my, jako społeczeństwo, mamy nad tym kontrolę, a nie ten czy inny minister – wyjaśnił.

Zapytaliśmy przybyłych, jak oceniają spotkanie z prof. Adamem Bodnarem. Odpowiedź w materiale wideo.